Тувгосфилармония им. В.М. Халилова

Открытие концертного сезона Тувинской государственной филармонии им. В.М. Халилова

1 октября, в Международный день музыки, состоялось долгожданное открытие концертного сезона Тувинской государственной филармонии им. В.М. Халилова, в котором традиционно приняли участие все профессиональные творческие коллективы филармонии:

Тувинский государственный симфонический оркестр имени Виктора Тока и «Тува Джаз Бэнд» - дирижеры Саян Салчак, Начын Донгак, которые в июне этого года прошли стажировку в г. Оломоуц (Чехия);

ансамбль «Кант» - заслуженный артист РТ Николай Дамбаа, заслуженный работник культуры РТ Аяна Дулуш, Евгения Монгуш;

ведущие солисты филармонии - народная артистка РТ Софья Кара-оол-Дулуш, заслуженная артистка РТ Эльвира Докулак, Дамырак Монгуш, Елена Куулар, Тэгшээ Цэцэндэлгэр.

А также дебютировали в составе солистов Сайлык Саая и Саян Дембирел.

Подробнее...

Күш-ажылдың кижизи

ФИЛАРМОНИЯНЫҢ МУРНАКЧЫ СЫЛДЫЗЫ
Тыва-орус словарьда Шолбан деп ат ийи утканы илередип турар: дорт утказы – чырык сылдыс (Полярная свезда), доора утказы – маяк, мурнакчы. Тываның В. Халилов аттыг Күрүне филармониязының ажылдакчызы Шолбан Ооржак шупту көргүзүглери-биле бо атка дүгжүп турар.
Шолбан Алексеевич Ооржак 1977 чылдың январь 11-де Ак-Довурак хоорайга Алексей Шыырапович биле Оюма Ооржаковна Ооржактарның өг-бүлезинге төрүттүнген. Ачазы чолаачы, авазы шеверлекчи маляр болуп ажылдап чорааш, кайызы-даа аныяк назынында эрте-ле “аъдының бажы хоя” бергеннер. Шолбан дуңмазы Марта-биле өскүс-чавыс артса-даа, амыдыралдың бергелерин ажып эртип шыдапканнар. Амгы үеде олар кайызы-даа Тываның В. Халилов аттыг Күрүне филармониязында ажылдап чоруурлар.
Шолбан Ооржак Кызылдың 9 дугаар гимназиязын дооскаш, Чита хоорайның демир-орук шериинге албан-хүлээлгезин эрттирген. Шериг соонда Таңды кожууннуң төвү Бай-Хаакка ажылдап-чурттап чорааш, 2007 чылдан эгелээш, бо хүннерге чедир күрүне филармониязының вахтёру ажылдан директорнуң ажыл-агый талазы-биле оралакчызынга чедир депшээн. Ажыл-агыйжы, кызымак чоруу-биле мергежилиниң нарын чажыттарынга боду-ла өөренип алган.


Шолбан Алексеевич өөнүң ишти Сайзана Булчун-ооловна-биле чеди ажы-төлдү өстүрүп, кижизидип чоруур аныяк ада-ие. Улуг кызы Хорагай тудуг техникумун дооскаш, башкы колледжинде өөредилгезин уламчылап турар. Ийиги кызы Виктория көдээ ажыл-агый техникумун дооскаш, Бурятияның В.Р. Филиппов аттыг Күрүнениң көдээ ажыл-агый академиязынче кирип алган. Он бирги классчы Чаян шыдыраага спорт мастери, а үш класс Олча Сукпактың уран чүүл школазында фортепиано клазында өөренип турар. Арткан бичии чаштарының келир үези ам-даа мурнунда.
Ооржактарның аныяк өг-бүлези 2016 чылда Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң бот-идепкейи-биле эгелээн «Инек – чемгерикчи малым» деп социал төлевилелге киришкеннер. Оларның хөй ажы-төлдүг өг-бүлезинге бо төлевилел улуг деткимчени берген. Төлевилелдиң чамдык киржикчилери малын эки азырап шыдавайн, чидиригге-даа таваржып турганнар. А Ооржактарның бызаалыг чаңгыс инээ ам беш баш четкен. «Кол-ла чүүл – малды эки ажаап-карактаарындан хамааржыр» – деп, Шолбан Ооржак чугаалаар. Ооң бажың-балгадында-даа, ажыл-агыйында-даа шупту чүүл эп-найыралдыг, аайлажып, бүдүп чоруур. Ол даанган ажылынга бердинген кижилерниң бирээзи. Ооң кылыр хүлээлгези: онза байдалдар үезинде, филармонияның коллективин айыыл чок черже көжүрер (эвакуация) планын тургузар, террорисчи үүлгедиглерге удур камгалал аргаларын белеткээр, ол ышкаш хүн бүрүде ажыл-агыйжы янзы-бүрү айтыышкыннарны тургузар. Чылыг, чырык, одалга системазы, суг хандырылгазы, агаар арыглаар чер (вентиляция) дээш өске-даа чугула ажылдарны хынаар. Оон аңгыда чедир шиитпирлээр айтырыгларны тодараткаш, ону чайладыр хемчеглерни ап чорудар, филармонияның девискээриниң чаагайжыдылга, ногаажыдылга ажылын удуртуп-баштаар дээш бо бүгү ооң ажылы.


Шолбан Ооржактың командазын «филармонияның спецназы» дээр. Ол дээрге аштакчылар, электриктер, сантехниктер дээш өске-даа техниктиг ажылчыннар-дыр. Оларның ачы-буяны-биле филармонияның эргижирээн оран-савазы эки, чүгээр байдалда туттунуп турар.
В. Халилов аттыг Күрүне филармониязы төөгүнүң тураскаалы-дыр, ынчангаш ол күрүнениң камгалалынга турар ужурлуг. Эрткен чылын филармонияның немелде тудуунуң серизин боттарының күжү-биле кылып алганнар. Кандыг-даа ажылды үезинде, эчизинге чедир кылыры дээрге-ле, Шолбан Ооржактың өскелерден ылгалдыг аажы-чаңы, чуртталгада кыйгырыы болур.


Тываның Күрүне филармониязы дыка хөй төлевилелдерни боттандырып турар, ооң аразында эң-не улуг хемчег – делегей чергелиг дириг хөгжүм болгаш чүдүлгениң «Үстүү-Хүрээ» фестивалы-дыр. 2012 чылда чаа хүрээ тудуунга Шолбан Алексеевич эртенгиниң 8 шактан кежээ 8 шакка чедир чаңгыс-даа дыштаныр хүн чок ажылдаан. Ол-ла чылын фестивальга чаа хүрээниң ажыдыышкыны болган. 2013 чылда Үстүү-Хүрээни тургузарынга киришкен, үлүүн киирген кижилерге хүндүткелдиң демдээн көргүзүп, Сарасвати субурганны фестивальдың организакчылары туттурган. Аңаа эң идепкейлиг киришкен кижилерниң бриээзи база Шолбан Ооржак болган.


2018 чылда «Үстүү-Хүрээниң» девискээринге чараш боорда, артистерге, хөгжүмчүлерге эптиг, таарымчалыг сценаны тургускан. Ол база Шолбан Алексеевич болгаш ооң командазының чогаадыкчы ажылы-дыр. Ол дыка хөй чылдар дургузунда фестивальдың майгын хоорайжыгажының комендантызы турган. Бирээде, уйгу-чыдын чок хайгаарал, ийиде, агаар-бойдустуң онза байдалдарындан камгалал, үште, хөй-ниитиниң корум-чурумун хайгаарап, карактаары. XIX биле XX «Үстүү-Хүрээ» фестивальдарында хенертен суг улгадып көдүрлүрге, көвүрүгнү камгалап ап шыдааннар. Чыл санында фестивальды шынарлыг эрттиреринге эки белеткелин көргүскеннер. Фестивальдың аалчылары ооң дугайында улуг хүндүткел-биле: «Алексеевич билир. Алексеевичиден айтырыңар» – дээрлер.


Культура яамызының бачым ажылы, далаштыг септелгелер, чаартылгалар база Шолбан Ооржактың командазы чокта болдунмас. Ол дугайын Бельбейге, Алдын-Булакка, Үстүү-Хүрээге чораан кижилер бадыткап болур. Кандыг-бир байырлалдарга азы хемчеглерге, чижээ, Республика хүнүнде, Наадымда, Май 9-та хүреш, аът чарыжынга бистиң филармонияның «спецназы» кезээде киржилгелиг.
Шолбан Алексеевич филармонияның техниктиг ажылчыннарындан тургустунган хөккей командазының капитаны. Хөккей – команда-биле чаңгыс аай, бир демниг ойнаар, нарын спорттуң бирээзи. Аңаа кижи бүрүзү ойнаар аргазы чок, ынчалза-даа ооң командазы диттигипкеннер. Эгезинде олар дош кырынга үнүп келгеш, адыг оолдары ышкаш эээлбес, конькиге туруп чадап пат болганнар. «Адыглар» деп хөккей командазының ады оон тывылган. 2018 чылда филармонияның «Дош кырынга хөгжүм» деп төлевилелинге Т. Дулуш аттыг Тыва Чазактың үрер-хөгжүм оркестриниң база «ТываДжазБэнд» бөлүүнүң коллективи «Тыва эскадрон» командазын тургузуп алгаш, дошка конькилиг чуңгулавышаан, хөгжүмге ойнаарга, Шолбан Ооржактың командазы дош кырын аштап, арыглап берип турганнар. Чоорту кады белеткенип турганының түңнелинде, үстүнде ады кирген «Адыглар» командазы тургустунган.

Шолбан Ооржактың хөй чылдарда кызымаккай, үре-түңнелдиг ажыл-ижин үнелээн шаңналдары хөй, оларның аразында ТР-ниң Культура яамызының, Россияның культура ажылдакчыларының профэвилелдер организациязының хүндүлел бижиктери көскү черни ээлеп турар.
Тываның М.В. Халилов аттыг күрүне филармониязының парлалга албаны.

2020 чылда Тывада филармонияның чаа оран-савазын тудуп эгелээр

Кызыл хоорайга Валерий Халилов аттыг күрүне филармониязының чаа оран-савазын тудуп эгелээрин Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол чугаалаан. Республиканың кол концерт албан черин кезип тура, ооң дугайында дыңнаткан. Амгы үеде тудуг тудар таарымчалыг черни дилеп турар.

Подробнее...

1 октября 2019 г. Тувинская государственная филармония им. В.М. Халилова приглашает зрителей на открытие нового концертного сезона 2019 – 2020 года

1 октября 2019 г. Тувинская государственная филармония им. В.М. Халилова приглашает зрителей на открытие нового  концертного сезона 2019 – 2020 года.

Подробнее...